Όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό ακούω γύρω μου για «θετική ενέργεια», μια αγωνιώδη παρότρυνση να είμαστε χαρούμενοι. Φυσικά, δεν διαφωνώ. Όμως, πάντα πίστευα ότι όσο περισσότερο ακούγεται μια φράση, έννοια κλπ., τόσο περισσότερο εκ-λείπει. Ακούγεται επειδή είναι το ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ. Αυτή μου την εντύπωση έχει ενισχύσει η προσωπική μου διαπίστωση ότι κάτι τρέχει με την ψυχική μας διάθεση: η κατάθλιψη, γίνεται ολοένα και πιο έντονη στους ανθρώπους γύρω μου. Αν η νόσος του 20^ου αιώνα, του αιώνα του Φρόυντ και της ψυχανάλυσης, ήταν η υστερία –φυσικό επακόλουθο της καταπίεσης και της σεξουαλικής στέρησης- η νόσος του αιώνα μας έρχεται μέσα από τη μοναξιά του κορεσμού.

Επειδή, πέρα από τους προσωπικούς λόγους που μπορεί να έχει κανείς, εντείνονται οι κοινωνικοί και πολιτικοί λόγοι που δημιουργούν το υπόβαθρο για την καλλιέργεια της κατάθλιψης, και επειδή η κατάθλιψη αποτελεί μια κλινική κατάσταση, μια ασθένεια που δύσκολα την εντοπίζει κανείς και που, αν δεν την εντοπίσει, δεν μπορεί να βγει απ’ αυτήν, θα ήθελα να συνεισφέρω με την παρακάτω περιγραφή των συμπτωμάτων προκειμένου να την καταστήσω πιο εύκολα αναγνωρίσιμη.

Η κατάθλιψη δεν είναι απλά το «νταούνιασμα», η αίσθηση μοναξιάς ή η ανορεξία. Πρόκειται για ψυχική νόσο που εκδηλώνεται με ποικίλη ένταση σε όλα τα επίπεδα ταυτόχρονα. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι η αντιφατικότητα και ένταση των συναισθημάτων, η μεταπήδηση από το ένα άκρο στο άλλο.

1. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ: το βασικό σύμπτωμα της κατάθλιψης είναι η αίσθηση αδυναμίας, η ανικανότητα να ενεργήσει το άτομο προς αυτά που το ενδιαφέρουν. Η αδυναμία αυτή βιώνεται τόσο ως σωματική κατάπτωση όσο και ως έλλειψη διάθεσης. Συνήθως, για παράδειγμα, στην εργασία του ο καταθλιπτικός θα κάνει μόνο τα στοιχειώδη που είναι απολύτως απαραίτητα χωρίς να προβεί σε καμία ιδέα ή πρωτοβουλία. Η «εργασιοθεραπεία», στην οποία κάποιοι βρίσκουν καταφύγιο, δεν συνδυάζεται συνήθως με πραγματική δημιουργικότητα – ας μην ξεχνάμε ότι η δημιουργικότητα προσφέρει ευχαρίστηση, ένα συναίσθημα που λείπει στην κατάθλιψη.

2. ΔΙΑΤΡΟΦΗ: οι διακυμάνσεις στην όρεξη είναι το πλέον χαρακτηριστικό στην περίοδο της κατάθλιψης. Το άτομο, είτε παρουσιάζει ακατάσχετη όρεξη για φαγητό ή ακριβώς το αντίθετο. Μάλιστα, δεν είναι σπάνιο να χάνει κιλά ακόμη και αν τρώει ασταμάτητα λόγω υπερέντασης: η έντονη στεναχώρια ανεβάζει την αδρεναλίνη, που με τη σειρά της ανεβάζει τις καύσεις. Η ειρωνεία είναι πως νιώθει κανείς έναν κόμπο στο στομάχι, όπως όταν είμαστε ερωτευμένοι, μόνο που εδώ προέρχεται από αντίθετα συναισθήματα. Σε μακρά χρονικά διαστήματα κατάθλιψης είναι δυνατόν να παρατηρήσει κανείς και τις δύο τάσεις (υπερβολική όρεξη, ανορεξία). Αυτή η περίπτωση λειτουργεί παραπλανητικά καθώς μπορεί να νομίσει κανείς ότι ξεπερνά την ασθένεια, ενώ απλώς αλλάζει το σύμπτωμα.

3. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΤΗΤΑ: όπως είναι προφανές, όταν το άτομο μπαίνει/βρίσκεται σε κατάθλιψη αδυνατεί να επικοινωνήσει με τους γύρω του. Η συναισθηματική απομόνωση στην οποία οδηγείται κανείς συνοδεύεται από απογοήτευση, αίσθηση ότι κανείς δεν μπορεί να τον/την καταλάβει ή απλά απροθυμία να επικοινωνήσει. Αυτή η συναισθηματική απομόνωση δεν είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει πάντα και στην φυσική απομόνωση: δεν είναι ασύνηθες να παρουσιάζει κανείς έντονη κοινωνικότητα (να βρίσκεται συνεχώς με άλλους, να βγαίνει κλπ), που όμως σπανίως είναι ουσιαστική καθώς μπορεί να επιλέγεται λόγω της αδυναμίας κάποιου να μείνει μόνος του, να αντέξει τις σκέψεις και τον εαυτό του.

4. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑ: δεδομένης της αδυναμίας πραγματικής επικοινωνίας, άρα και της αδυναμίας να ερωτευτεί κανείς –ο έρωτας είναι ένα πραγματικό φάρμακο γι’ αυτή την κατάσταση, αλλά τόσο απόμακρο σε αυτή τη φάση, ειδικά αν στην κατάθλιψη έχει οδηγήσει μια ερωτική απογοήτευση- θα αναφερθώ στην σεξουαλικότητα ως σεξουαλική/σωματική προδιάθεση. Εδώ τα πράγματα είναι ζόρικα μιας και η αίσθηση αδυναμίας, που περιέγραφα πριν, διαπερνά όλο το σώμα. Η σωματική αδυναμία, η αίσθηση ότι το σώμα είναι σαν παραλυμένο, ανόρεκτο, χωρίς αισθήσεις και επιθυμίες, δημιουργεί μια σχεδόν απόλυτη αδιαφορία για τη σεξουαλική συνεύρεση. Ενίοτε, αυτή η συνεύρεση μπορεί να συμβεί, αλλά συνήθως προκύπτει ως αντίδραση σε μια παρατεταμένη –για τους παραπάνω λόγους- αποχή, ως μια προσπάθεια να αποδείξει κανείς στον εαυτό του ότι είναι ενεργός παρά ως πραγματική ανάγκη ή επιθυμία.

5. ΥΠΝΟΣ: εδώ συναντάμε έναν παράξενο συνδυασμό αϋπνίας και επιθυμίας για περισσότερο ύπνο. Κατά κύριο λόγο, ειδικά το βράδυ, η κατάθλιψη εμποδίζει το άτομο να κοιμηθεί, με αποτέλεσμα συχνά να στριφογυρνά στο κρεβάτι του – αν δεν έχει επιλέξει να «αντιμετωπίσει» το πρόβλημα με ξενύχτι εκτός σπιτιού. Όμως, αφού κοιμηθεί δεν επιθυμεί να ξυπνήσει! Αυτό μεταφράζεται με (επιθυμία για) πολλές ώρες στο κρεβάτι, ακόμη και αφού ξυπνήσει το πρωί. Πρόκειται για την εσωτερική ανάγκη, και ανάγκη, να κρυφτεί κανείς από το όποιο πρόβλημά του, που συχνά μεταφράζεται στη σκέψη «ας κοιμηθώ και ας ξυπνήσω… σε κάνα μήνα»!

Φυσικά, η ένταση των συμπτωμάτων ποικίλει από άτομο σε άτομο: σε πολλούς μπορεί να δημιουργήσει και την απροθυμία για την ίδια τη ζωή. Πάντως, η αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι ουσιαστική προκειμένου να υπάρξει καταρχήν η πιθανότητα να βγει το άτομο απ’ την κατάθλιψη. Αυτό επειδή, ανάμεσα στους διάφορους τρόπους να ξεφύγει κανείς, είναι και η εξωτερίκευση του προβλήματος σε κάποιον φίλο: αυτό δεν μπορεί να γίνει αν δεν αναγνωρίζεται το πρόβλημα. Πράγματι, το να μιλήσει κανείς γι’ αυτό είναι, όχι (απλώς) λυτρωτικό αλλά, αφετηρία αντιμετώπισης. Βέβαια, εδώ υπάρχουν δύο εμπόδια: το ένα είναι το να μπερδέψει κανείς την κατάθλιψη με την έντονη στεναχώρια ή μοναξιά (και προς τις δύο κατευθύνσεις), είτε τελικά υποτιμώντας την κατάθλιψη είτε υπερτιμώντας τη στεναχώρια. Το άλλο πρόβλημα είναι η δυσκολία να ανοιχτεί κανείς στους άλλους, μιας και έχει απομονωθεί, αλλά και η ντροπή που νιώθει απέναντί τους – ειδικά αν η κατάθλιψη τον/την οδήγησε σε άσχημες συμπεριφορές.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που προκύπτει δεν είναι η κατάθλιψη καθεαυτή αλλά η χρόνια κατάθλιψη. Αδυνατώντας να διαγνώσει ή να αντιμετωπίσει κανείς την κατάθλιψη, μπορεί να βυθιστεί πραγματικά μέσα σ’ αυτήν για διαστήματα που ξεπερνούν το έτος. Εκεί η κατάσταση εύκολα ξεφεύγει από κάθε έλεγχο και μπορεί να γίνει σχεδόν μόνιμη: τα συμπτώματα που περιγράψαμε ίσως να χάνουν την έντασή τους, αφού γίνονται μέρος της καθημερινότητας, και αυτό είναι το επικίνδυνο καθώς σταδιακά ενσωματώνονται στον χαρακτήρα ή/και στις συνήθειες.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος ποικίλει από άτομο σε άτομο, ανάλογα και με την αιτία που την έχει προκαλέσει, και είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβούμε σε γενικεύσεις σε αυτό το σημείο. Υπάρχουν όμως δύο βασικές σταθερές που οφείλουμε να γνωρίζουμε για το τι θεραπεύει και τι επιδεινώνει την κατάθλιψη.

Όσον αφορά τη θεραπεία από την κατάθλιψη -εκτός της επικοινωνίας και του έρωτα-, μία σίγουρη και απλή επιλογή για την αργή αλλά σταδιακή διέξοδο είναι η γυμναστική. Όσο παράξενο κι αν ακούγεται, επειδή η γυμναστική προσφέρει ανάταση στο σώμα, το ξαλαφρώνει έστω και παροδικά από τη βασανιστική αίσθηση αδυναμίας και απροθυμίας για κίνηση. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, επειδή το σώμα και η ψυχή επικοινωνούν πάντα, όταν το σώμα νιώσει καλύτερα, είναι βέβαιο ότι θα μεταδώσει κάτι από την ευφορία του και στην ψυχή. Επίσης, προφυλάσσεται από τις ασθένειες που κανονικά θα εκδήλωνε λόγω της ψυχικής ασθένειας, αφού όταν η ψυχή νοσεί εκδηλώνονται σωματικά συμπτώματα - από απλές κύστεις μέχρι καρκίνους!

Όσον αφορά την επιδείνωση της κατάθλιψης, αυτή συνδέεται με μία πάγια επιλογή των ατόμων σε κατάθλιψη, που δεν είναι άλλη από τη χρήση ουσιών. Οι ουσίες, είτε πρόκειται για φαρμακευτικά αντικαταθλιπτικά είτε ναρκωτικές ουσίες (τσιγάρο, ποτό, χασίς, παραισθησιογόνα ή άλλα ψυχότροπα), όχι μόνο δεν βοηθούν στην κατάθλιψη αλλά οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη χρόνια κατάθλιψη. Αν και προσφέρουν μια πρόσκαιρη αίσθηση λύτρωσης, που είναι πραγματική για μικρά χρονικά διαστήματα μιας και δεν είναι επιζήμιο να ξαλαφρώνει κανείς από τις «μαύρες σκέψεις» του για λίγο, η παρατεταμένη χρήση μπλοκάρει την οποιαδήποτε ουσιαστική εξεύρεση λύσης και οδηγεί στην ουσιαστική συναισθηματική και πνευματική απομόνωση, που ούτως ή άλλως επιφέρει η χρόνια καθημερινή χρήση ουσιών. Τότε μπαίνει κανείς σε έναν φαύλο κύκλο απ’ τον οποίο μπορεί να μην ξεφύγει ούτε και μετά από χρόνια: πλέον το πρόβλημα, πέραν της κατάθλιψης, είναι η ίδια η χρήση ουσιών. Στις περισσότερες περιπτώσεις που έχει επιλεγεί η χρήση ουσιών ως –έστω και μεσοπρόθεσμός- τρόπος αντιμετώπισης, τα άτομα οδηγούνται σε χρόνια κατάθλιψη.

Με έχετε συνηθίσει να γράφω για πολιτικά ζητήματα και ίσως να απορείτε με την επιλογή μου αυτού του ζητήματος. Καταρχάς, θα μπορούσα να απαντήσω γενικά ότι η ενασχόλησή μου με την πολιτική (την ενασχόληση του πολίτη με τα κοινά δηλαδή) πηγάζει ούτως ή άλλως από το ενδιαφέρον μου για τον Άνθρωπο, οπότε η επιλογή αυτή δεν πρέπει να ξαφνιάζει. Όμως, πέραν του πηγαίου ανθρωπισμού μου, δεν θα τολμούσα να θίξω ένα τέτοιο προσωπικό πρόβλημα αν δεν υπήρχαν και κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις, τόσο στις αιτίες όσο και στις λύσεις. Και μάλιστα δεν θα αναφερθώ καν σε αυτές μέσα στη γενικότητά τους: είναι ήδη γνωστό ότι ο δυτικός πολιτισμός παράγει απομόνωση, μοναξιά, έλλειψη ικανοποίησης, κλπ κλπ. Θέλω όμως να αναφερθώ στις παρούσες συνθήκες, αυτές των τελευταίων λίγων ετών, που ακόμη και καλά να είναι κανείς, είναι σίγουρο ότι οι αντοχές του δοκιμάζονται σκληρά.

Η δημόσια κοροϊδία, η βαναυσότητα του πολιτικού μας συστήματος, η κοινωνική απόγνωση, η εντεινόμενη φτώχεια, η καταστολή κλπ. βρίσκονται στο απόγειο ενός πολιτικού σχεδιασμού που σκοπό έχει την περαιτέρω απομόνωση των ανθρώπων προκειμένου να τους υφαρπάξει οτιδήποτε τους έχει απομείνει. Το γεγονός, για παράδειγμα, ότι καλούνται οι εργαζόμενοι να υπογράψουν εξευτελιστικές ατομικές συμβάσεις χωρίς τη συμπαράσταση των συναδέλφων τους είναι ένα ακόμη λιθαράκι στην εδώ και χρόνια κοινωνική απομόνωση. Ας μην υποτιμούμε την απογοήτευση που νιώθουν πολλοί από εμάς για την κοινωνική αδράνεια, το πολιτικό αδιέξοδο, τη βία και την υποταγή. Το καλό, και κακό ταυτόχρονα, είναι ότι η λύση και για τα δύο αυτά προβλήματα (την κατάθλιψη και την επιβολή του μεσαίωνα) είναι η ίδια: η συσπείρωση, η συνεύρεση, το μοίρασμα, το άνοιγμα, η αντιμετώπιση του προβλήματος με θάρρος και χωρίς υπεκφυγές. Και φυσικά η αλληλεγγύη. Με αυτά τα όπλα, και σωστή μεθόδευση, όλος ο πολιτικός σχεδιασμός των κερδοσκόπων και των εξουσιαστών είναι ένα κάστρο από τραπουλόχαρτα: γιατί νομίζετε ότι μας φοβούνται αν δεν ήταν τόσο εύκολο να ανατραπούν; [Αν δεν μας φοβόντουσαν δεν θα έβαζαν τα τσιράκια τους στα ΜΜΕ να προετοιμάζουν να μήνες τα μέτρα που θέλουν να περάσουν για να τα δεχτούμε πιο εύκολα]. Από την άλλη, αν αφεθούμε να συμπαρασυρθούμε από τη λαίλαπα, η κατάθλιψη θα γενικευτεί μέσα σε μια κοινωνία ενοχικών υποταγμένων υποκειμένων. Και τότε αναπόφευκτα η κατάθλιψη θα είναι το λιγότερο που θα έχουμε να μας απασχολεί!

Σχόλια

Προσθήκη νέου

M.L.   |2010-12-08 08:35:29 Δυστυχώς αυτό που τώρα ονομάζουμε κατάθλιψη κινδυνεύει να γίνει "φυσιολογικό" με την έννοια του ότι έτσι αισθάνεται ο "μέσος όρος". Στην ψυχιατρική ο μέσος όρος ορίζει το φυσιολογικό και οι τυπικές αποκλίσεις από αυτόν τη νεύρωση ή την ψύχωση. Το να γίνεται αποδεκτή μια τέτοια ψυχική κατάσταση ως φυσιολογική, καθυστερεί τη "διάγνωσή" της της, η κατάθλιψη γίνεται χρόνια και εδραιώνεται, και γίνεται όλο και πιο δύσκολο να βγεις από αυτήν, λόγω της ίδιας της αυτοτροφοδοτούμενης φύσης της. Απάντηση

Yiannis   |2010-12-08 07:02:05 QUOTE από zougla.gr: "Ο Παπανδρέου - ο προϊστάμενος τού «όλοι μαζί τα φάγαμε» - ως εκπρόσωπος όλου του αστικού πολιτικού συστήματος, δεν μπόρεσε να ξεφύγει από την αλήθεια της εικόνας του: Τόσο οι του μνημονιακού, όσο και οι του ανέξοδα «αντιμνημονιακού» τόξου, τρέμουν. Τρέμουν τη μετατροπή της λαϊκής οργής σε δύναμη ανατροπής." Άντε λοιπόν, αφού τρέμουν, ΑΕΕΡΑ ΤΩΡΑ, όσο είναι καιρός! Η Αργεντινή άργησε πάρα πολύ ν' αντιδράσει και το πλήρωσε πανάκριβα (ο ΓΑΠ της τότε είχε έτοιμο τούνελ απόδρασης - ο δικός μας ΓΑΠ πιθανώς το ετοιμάζει)! Ξεχάστε τις 'αλλαγές' μέσω υπάρχοντος πολιτικού συστήματος - ΑΠΛΑ ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΟΥΝ! Τι θα λέγατε για Άμεση Δημοκρατία; (δείτε π.χ. παραδείγματα Ισλανδίας & Ελβετίας - δημοψηφίσματα, παρ' όλο που η 'πατέντα είναι καθ' όλα Ελληνική - δείτε Google). Κατά την ταπεινή μου άποψη ως αρχιτέκτονα, θα ωφελούμαστε ΟΛΟΙ τα μέγιστα (αισθητικά & πρακτικά) από την φυσική ΚΑΘΑΙΡΕΣΗ του κτιρίου της Βουλής στη πλατεία Συντάγματος, με τον συνεπαγόμενο εξοστρακισμό του 'περιεχομένου' του και την αντικατάστασή του εν λόγω κτιρίου από κάτι πραγματικά κοινωφελές (σκεφθείτε τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργούνταν - τ' ανθοπωλεία κάπου θα τα βολέψουμε)! Πάντως, δεν νομίζω ότι τρέμουν - προς το παρόν! Η χειραγώγηση του κόσμου εδώ στο Ελλαδιστάν (μέσω ΜΜΕ και της μεθόδου του 'σταδιακού βρασμού του βατράχου') καλά κρατεί. Άλλωστε, εξακολουθούμε να 'βυζαίνουμε' το δάχτυλό μας σαν λαός και κουλτούρα (μια ματιά στην πρόσφατη ιστορία , μέσω διαδικτύου - ΔΝΤ κλπ, δεν θα έβλαπτε)! Κατά τα άλλα, μια και ΟΜΑΔΙΚΗ αντίδραση (ΟΧΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ή ΚΛΑΔΙΚΗ - απ' αυτές μπούχτισα) δεν βλέπω σύντομα, λέω να παίρνω το διαβατήριό μου και να την κάνω - ήδη λιμοκτονώ εδώ κι' ένα χρόνο! Και ΝΑΙ, είμαι καταθλιπτικός! Απάντηση

Γράψτε σχόλιο
Όνομα:
Email:	do not notifynotify
Website:
Τίτλος:
	Please input the anti-spam code that you can read in the image.

Powered by !JoomlaComment 3.25

3.25 Copyright (C) 2007 Alain Georgette / Copyright (C) 2006 Frantisek Hliva. All rights reserved."