Nelly Psarrou - Η ηθική νομιμοποίηση της πολιτικής βίας

Home

Δημοσιογραφία

Αναλύσεις

Η ηθική νομιμοποίηση της πολιτικής βίας

16.02.12

Η ηθική νομιμοποίηση της πολιτικής βίας

Πριν από τρία χρόνια εξέδωσα το βιβλίο Ταξίδι στη Σαμοθράκη: ένα πολιτικό ημερολόγιο, στο οποίο επιχείρησα την ανάλυση της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα έτσι όπως αυτή καταγραφόταν τα τελευταία 20 χρόνια, αλλά και του διολισθήματός του όπως ήδη διαφαινόταν – ναι, οι κοινωνικές επιστήμες μπορούν να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον, μην έχετε αμφιβολία. Προς το τέλος του βιβλίου μου, όπου αναφέρομαι εκτενώς στο ζήτημα της πολιτικής βίας και στη διάθεση των πολιτών «Να καεί το μπουρδέλο η Βουλή» ήδη από το 2007-8, γράφω τα εξής:

…παρά τα θεσμικά και ουσιαστικά κωλύματα, εφόσον το πολιτικό σύστημα αφήνει ακόμα κάποιες, έστω και ελάχιστες, διεξόδους ειρηνικής αντίστασης, κανείς δεν έχει το δικαίωμα να ασκήσει βία εάν δεν τις εξαντλήσει.

Γράφοντας αυτά, αποφάσισα να ερευνήσω εάν βρισκόμαστε στη φάση κατά την οποία η μαζική πολιτική βία έχει ηθική νομιμοποίηση στην Ελλάδα σήμερα, αν δηλαδή το πολιτικό σύστημα αφήνει κάποιες, έστω και ελάχιστες, διεξόδους ειρηνικής αντίστασης. Ξεκίνησα αυτό το «πείραμα» ενόσω έγραφα το βιβλίο μου, το 2008, και το ολοκλήρωσα πριν λίγους μήνες. Το πείραμα αυτό συνίστατο στο εξής: επεδίωξα να επιλύσω οποιοδήποτε πρόβλημα είχα με τη δημόσια διοίκηση ή ακόμη και με ιδιώτες (στο βαθμό που παραβίαζαν τη νομιμότητα) μέσω των θεσμικών διαδικασιών που προβλέπει το κράτος και οι νόμοι του. Το έκανα σε τέτοιο βαθμό, και με τόση επιμονή, που σε άλλη περίπτωση θα θεωρούσε εύκολα κανείς ότι… δεν έχω καλύτερη δουλειά να κάνω, ότι είμαι «δικομανής» κλπ. Για μένα όμως ήταν θέμα ερευνητικό. Ξεκίνησα λοιπόν αυτή την έρευνα μέσα από διάφορες περιστάσεις, είτε καίριες πολιτικά είτε όχι, για να έχω μια συνολική εικόνα. Τα περιστατικά ήταν πολλά και ποικίλα: από την περίπτωση καταγγελίας του Χ club που πουλούσε μπόμπες στην αρμόδια υπηρεσία που διενεργεί ελέγχους, μέχρι την επώνυμη καταγγελία μου στον εισαγγελέα για ανθρώπους και περιστατικά σχετικά με τους εκτεταμένους εμπρησμούς του 2007! Τις απαντήσεις όλων αυτών των φορέων τις έχω φυλαγμένες. Επιθυμώ με κάθε «επισημότητα» και δημοσίως να καταθέσω ότι, σε καμία περίπτωση διαφυγής μου στις υπηρεσίες και στη δικαιοσύνη δεν συνέβη το παραμικρό που να φέρει τους υπαίτιους προ των ευθυνών τους, ή έστω σε απολογία και ας απαλλάσσονταν μετά! Αντιθέτως, η νόμιμη και ειρηνική εμπλοκή μου είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλαπλά προβλήματα στην καθημερινότητά μου – χωρίς να περιλαμβάνω σε αυτά το χάσιμο χρόνου. Συγκεκριμένα, έχουν συμβεί εις βάρος μου τα εξής:
1. Εδώ και δύο χρόνια παρακολουθούνται οι τηλεφωνικές μου συνομιλίες,
2. Η προσωπική μου ιστοσελίδα (www.nellypsarrou.com) αλλά και η ιστοσελίδα του πρόσφατου ντοκιμαντέρ μου (www.golfland) έχουν «πέσει» επανειλημμένα από τότε που ξεκίνησα να εκθέτω σε αυτές τα αποτελέσματα των ερευνών μου σχετικά με την τρέχουσα πολιτική,
3. στην περίπτωση σοβαρότατης καταγγελίας μου στον εισαγγελέα σχετικά με τις πυρκαγιές του 2007, την οποία και όφειλε να ερευνήσει, ο φάκελος γύρισε πίσω με το ερώτημα «ποιον ακριβώς μηνύω και για ποιες πράξεις» - κάλεσαν δηλαδή εμένα να κάνω προσωπική μήνυση στην τοπική μαφία αντί να ερευνήσουν ως όφειλαν τα στοιχεία και να εξακριβώσουν αν υφίσταται λόγος να απαγγελθεί από την ίδια την εισαγγελία κατηγορία.
Για τα 1 και 2 σημεία απευθύνθηκα στην Ανεξάρτητη Αρχή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων που δήλωσε αναρμόδια, και εν συνεχεία στην Ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών, η οποία αποφάνθηκε ότι ουδέν πρόβλημα παρατηρήθηκε στις επικοινωνίες μου, προτρέποντάς με να απευθυνθώ στην Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος [ήθελα να πάω, για να διασκεδάσω είναι η αλήθεια με όλο αυτό το ανέκδοτο, αλλά δεν είχα χρόνο να σπαταλήσω]. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι, α) εδώ και 2-3 χρόνια μου είναι πρακτικώς απαγορευμένο να συμμετάσχω σε διαδήλωση διαμαρτυρίας (πόσο μάλλον να ακουστεί η διαμαρτυρία μου) καθώς οι αντοχές μου στα χημικά πολέμου είναι εξαιρετικά μειωμένες και β) οι ελεγκτές της εξουσίας, τα ΜΜΕ, έχουν συμμαχήσει ανοιχτά με την εξουσία και παραπληροφορούν τους συμπολίτες μου υποβαθμίζοντας και συκοφαντώντας οποιαδήποτε αντίδραση, με έχουν οδηγήσει στο ασφαλές συμπέρασμα ότι δεν υφίσταται σήμερα στην Ελλάδα θεσμική διέξοδος δικαίωσης του πολίτη. Με αυτή την έννοια, η άσκηση πολιτικής βίας σήμερα ενέχει πλήρη ηθική νομιμοποίηση.

Φυσικά, άλλο είναι αυτό και άλλο αν είναι επιθυμητή ή αν ασκείται, το οποίο κρίνεται στη βάση της αποτελεσματικότητας κατ’ εμένα. Ας μην ξεχνάμε ότι η το ίδιο το πολιτικό σύστημα δημιουργεί διόδους προς τη βία, την υποθάλπει και την καλοδέχεται, κι ας μην το παραδέχεται – αυτό άλλωστε το κάνει για να διατηρήσει τον δημοκρατικό του μανδύα. Και δεν εννοώ εδώ μόνο τη δράση των παρακρατικών που μασκαρεύονται ως «κουκουλοφόροι» και καταστρέφουν, ούτε απλώς το ότι τα ΜΜΕ αναφέρονται μόνο στις καταστροφές αγνοώντας επιδεικτικά πάνω από μισό εκατομμύρια κόσμου που διαδηλώνουν ειρηνικά. Αναφέρομαι στο γεγονός ότι αφήνει τους μη παρακρατικούς φορείς βίας να δρουν ανεξέλεγκτοι, μιας και εξυπηρετούν το παιχνίδι του. Για παράδειγμα, τρεις μέρες πριν τη συγκέντρωση της 12ης φεβρουαρίου είχε γίνει κατάληψη στη Νομική Αθήνας. Οι καταληψίες είχαν εξ’ αρχής δηλώσει ότι θα χρησιμοποιήσουν τον χώρο ως ορμητήριο για το τριήμερο των διαδηλώσεων – με ότι κι αν αυτό σήμαινε. Αν πράγματι το κράτος ήθελε να μην υπάρξουν περιστατικά βίας, θα τους είχε «μαζέψει» από την πρώτη στιγμή, μιας και το άσυλο έχει καταργηθεί από το καλοκαίρι. Όταν θέλει το κάνει: το έπραξε τις μέρες του χιονιά όταν άστεγοι και αλληλέγγυοι πολίτες άνοιξαν και κατέλαβαν το Πνευματικό Κέντρο στην Ακαδημίας για να μην παγώσουν. Μέσα σε λίγες ώρες, ο δήμαρχος Αθήνας κ. Καμίνης είχε καταθέσει μήνυση και το κτήριο είχε εκκενωθεί!
Δεδομένου μάλιστα ότι η βία είναι επιδίωξη ενός πολιτικού συστήματος που επιθυμεί να εδραιώσει την δικτατορία (όπως γράφω «η απάθεια και η απαξίωση, στρώνει το χαλί για την ουσιαστική κατάργηση της δημοκρατίας, [ενώ] η συνειδησιακή δικαιολόγηση ή και προσέλκυση στην [βία] στρώνει το χαλί και για την τυπική κατάργησή της»), είμαι βέβαιη πως δεν είναι η πρέπουσα λύση για τους πολίτες. Και, να είστε σίγουροι, οι πολίτες δεν χρησιμοποιούν βία – ακόμη. Είναι όμως πολύ κοντά. Αυτή την Κυριακή, όταν οι πολίτες είδαν ομάδες αναρχικών να τους προστατεύουν από την ανεξέλεγκτη βία του κράτους, το οποίο διευκόλυνε την καταστροφή κτηρίων άλλων από τις τράπεζες, αγκάλιασαν συνειδησιακά τη βία και ορκίστηκαν ότι την επόμενη φορά θα είναι πιο καλά προετοιμασμένοι.

Επειδή λοιπόν βρισκόμαστε στη φάση που ολοένα και περισσότεροι πολίτες νομιμοποιούν συνειδησιακά τη βία των διαμαρτυρόμενων, θεωρώ χρήσιμο να παραθέσω και διαδικτυακά το προ-τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου μου που αναφέρεται στην πολιτική βία, διαχωρίζει και ταξινομεί τα είδη βίας και τοποθετείται απέναντι σε αυτά τόσο στη βάση της ηθικής όσο και σε αυτήν της αποτελεσματικότητας, προτείνοντας μάλιστα λύσεις αντί-δρασης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Το Πολιτικό μας Σύστημα (ΙΙ)

Παραθέτω ενδεικτικά λίγες φράσεις από το κεφάλαιο 8:

Ακούμε πολύ συχνά τον τελευταίο καιρό από διάφορο κόσμο τη φράση «Θα γίνω τρομοκράτης», «Καλά κάνουν και τα σπάνε», κ.λπ. … Η επιθυμία «Να καεί, να καεί το μπουρδέλο η Βουλή» ήταν διάχυτη σε αρκετούς, ακόμα και (ως τότε) φιλειρηνικούς πολίτες. … Προφανώς αυτές είναι αντιδράσεις οργής και ως τέτοιες πρέπει να τις δούμε. Δεδομένης όμως της συσσωρευμένης οργής τα τελευταία χρόνια, και της διαφαινόμενης έκκλησης ακόμη περισσότερης οργής στο μέλλον, πρόκειται για πολύ σοβαρό ζήτημα. Η αντιδραστική φρασεολογία που ακούγεται συχνά τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας, …, προέρχεται από την ολοένα εντεινόμενη αίσθηση ότι οι ειρηνικοί/δημοκρατικοί τρόποι αντίδρασης και διεκδίκησης δεν έχουν κανένα απολύτως ουσιαστικό αποτέλεσμα. […]η βία απενοχοποιείται στη συνείδηση των πολιτών. […]
… η μαζική πολιτική βία είναι απορριπτέα ως διεκδικητική επιλογή, ειδικά όταν δεν έχει εξαντληθεί και το τελευταίο μέσο αποφυγής της μέχρις εσχάτων. Είναι, όμως αποδεκτή ως άμυνα στη βίαιη σωματική επίθεση, απ’ όποιον και αν προέρχεται και σε κάθε περίπτωση – παρόλο που παραμένει αναποτελεσματική. Τότε πρόκειται για το δικαίωμα στην άμυνα. Με αυτή την έννοια, η κατηγορία της «αντίστασης κατά της αρχής» είναι ανυπόστατη και απαράδεκτη, και στην πράξη και στη θεωρία. […]
Ως μαζική [πολιτική] βία εννοούμε τις περιπτώσεις κατά τις οποίες μεγάλος αριθμός πολιτών (αριθμητικά μεγάλος και όχι ποσοστιαία) είτε επιδιώκει τη σύγκρουση με τις ομάδες καταστολής του κράτους, είτε επιλέγει να αμυνθεί απέναντι σε επίθεση που δέχεται από αυτές όχι με φυγή-οπισθοχώρηση αλλά με διεκδίκηση του ζωτικού χώρου του. Η επιλογή αυτή ενέχει ηθική νομιμοποίηση ακριβώς επειδή είναι μαζική. Όχι όμως λόγω του αριθμού καθαυτού των πολιτών• δεν μπαίνει κάποια λογική πλειοψηφίας εδώ. Η λογική είναι διττή. Πρώτον, ότι δεν αποφασίζουν κάποιες λίγες και μεμονωμένες ομάδες να δράσουν στο όνομα όλων, αλλά σημαντικός αριθμός πολιτών να δράσουν στο όνομά τους. Δεύτερον, και σημαντικότερο, επειδή για να φτάσουν πολίτες στο σημείο μαζικά και χωρίς άνωθεν καθοδήγηση και οργάνωση να επιλέξουν τη βίαιη άμυνα ή/και διεκδίκηση, είναι εμπειρικά βέβαιο πως οι συνθήκες που τους οδήγησαν σε αυτό τους δίνουν κάθε ηθική δικαιολογία και νομιμοποίηση της πράξης τους. Η εναντίωση στο ίδιο το κράτος, και το παρα-κράτος, και η βίαιη αντιπαράθεση με τα μέσα καταστολής του δεν έχει έρθει ποτέ αβίαστα μέσα στην ιστορία των λαϊκών κινημάτων και είναι μια «επιλογή» που δύσκολα οι πολίτες πραγματοποιούν. Αυτό διότι οι πολίτες στην πραγματικότητα δεν επιθυμούν τη (βίαιη) κατάλυση του κράτους και προτιμούν την κοινωνική ειρήνη. Και αυτή η διαπίστωση είναι ενθαρρυντική και αισιόδοξη για την πορεία του πολιτικού μας πολιτισμού.
Όλα σχεδόν τα εμπειρικά δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας δείχνουν ακριβώς αυτό: ότι οι λαοί έχουν συγκρουστεί με την πολιτική εξουσία όταν αυτή έχει σφετεριστεί τη δύναμή της, όταν έχει καταπιέσει συστηματικά και συνεχόμενα τους πολίτες, όταν αναστέλλει τις ελευθερίες τους. Και πάντα η εξουσία προσπαθεί να απαξιώσει τους εξεγερμένους με χαρακτηρισμούς και συκοφαντίες συστηματικά κατασκευασμένες. Μάλιστα, οι συκοφαντίες απευθύνονται στους αδαείς και τους φοβισμένους, σε αυτούς που δεν συμμετέχουν, και όχι στους εξεγερμένους.

Όμως, όπως αναλύω εκτενώς, η βία δεν αποτελεί αποτελεσματική λύση για τους λαούς. Οι λόγοι είναι πολλοί. […] Καταρχάς, η βία αποτελεί το προνομιακό πεδίο του κράτους, εκεί που αυτό είναι δυνατό – και δεν πρέπει να χτυπάμε τον εχθρό στο σημείο που είναι δυνατότερος. Επιπλέον, υπάρχουν ικανότεροι τρόποι αντίδρασης, με κυριότερο εξ’ αυτών την απεργία διαρκείας. Που τα συνδικάτα στην Ελλάδα έχουν προ πολλού ξεπουλήσει, οδηγώντας έτσι μαθηματικά την αντίδραση των πολιτών και πάλι στη βία.

Σχόλια

Προσθήκη νέου

[ Πίσω ]

3.25 Copyright (C) 2007 Alain Georgette / Copyright (C) 2006 Frantisek Hliva. All rights reserved."